مـــــــــذ هبـــــــــی

از امام صادق(ع) نقل شده است، کسی که در شب سوره الرحمن را بخواند و بعد از هر (فبای آلاء ربکما تکذبان) بگوید « لابشیء من الائک رب الکذب ؛ پروردگارا هیچ یک از نعمت های تو را تکذیب نمی کنم، خداوند فرشته و ملکی را بر او موکل کند که اگر در اول شب خواند ، او را تا صبح محافظت نمایند واگر در هنگام صبح آن را خواند ، موکل نماید بر او فرشته ای که او را تا شب حفظ نماید.1 

امام صادق (ع) فرمودند: کسی که سوره الرحمن را با لبیک گفتن به ندای شکرانه الهی بخواند ، یعنی طبق دستور بالا، اگر در شب قرائت کرده و بمیرد شهید مرده است و اگر در روز بخواند و بمیرد در حکم شهید بوده و ثواب شهدا را می برد. 2

در این کلام، امام صادق (ع) به یک ارزش انسانی اشاره نموده و آن شهادت است . در دین مبین اسلام موارد گوناگونی است که اگر برای کسی توفیق نباشد ، جای گزینی برای آن ذکر شده است ؛ از جمله این موارد عالی ترین نوع مرگ، یعنی شهادت می باشد، که جایگزین آن ، تلاوت سوره الرحمن است. 

از امام صادق (ع) نقل شده که تلاوت سوره الرحمن را هرگز رها نکنید ؛ چرا که این سوره هرگز در قلب های منافقان استقرار ندارد . خدا، سوره الرحمن در قیامت را به صورت انسانی قرار دهد که زیباترین چهره و خوشبوترین رایحه را دارد ، پس در جایگاهی قرار می گیرد که به خداوند متعال نزدیک تر است . خداوند از سوره الرحمن سؤال می کند ، چه کسی در زندگی دنیا به محتوای تو قیام نموده و به تلاوت تو ادامه داد؟ پاسخ می دهد: خداوندا فلان کس و فلان کس که در این لحظه ، چهره این افراد نورانی و سپید می شود و خداوند به آنها می فرماید: اکنون هر که را می خواهید شفاعت کنید . اهل تلاوت الرحمن برای هیچ کس شفاعت نمی کنند مگر این که به آنها گفته می شود : وارد بهشت شوید و هر کجا می خواهید ساکن شوید .3

در این حدیث نورانی، به چند ارزش سوره الرحمن اشاره شده است که جای تأمل است ؛ 

1. سوره الرحمن، در دل های منافقان راه ندارد. یعنی اهل نفاق هرگز از آثار و خواص الرحمن بهره مند نمی شوند. 

2. با تلاوت سوره الرحمن، انسانیت انسان تحقق می یابد و انسان به حقیقت خود می رسد . انسان وقتی به حقیقت خود راه یافت، از همگان به خداوند متعال نزدیک تر است. بی گمان رسیدن به این مقام بلند ، در گرو رسیدن به حقایق الرحمن است. 

3. به برکت تلاوت و اقامه سوره الرحمن، قلب آدمی نورانی می شود. 

4. از رهگذر این سوره ، انسان به مقام شفاعت می رسد. 

امام صادق (ع) فرمودند: کسی که سوره الرحمن را با لبیک گفتن به ندای شکرانه الهی بخواند ، یعنی طبق دستور بالا، اگر در شب قرائت کرده و بمیرد شهید مرده است و اگر در روز بخواند و بمیرد در حکم شهید بوده و ثواب شهدا را می بردحضرت فاطمه زهرا (س) از رسول خدا (ص) روایت نموده که در قیامت، به قاریان سوره های حدید ، واقعه و الرحمن گفته شود که در بهشت فردوس ساکن شوید.4

ابی بن کلب می گوید: حضرت رسول (ص) می فرمودند: هر کس سوره الرحمن را قرائت کند، خداوند بر ناتوانی او ترحم نماید و او سپاس و شکر آن چه را که خداوند بر او انعام نموده ، به جا آورده است. 5

در جمع بندی مطالبی که بیان شد، برای تلاوت کننده سوره الرحمن هشت اثر بیان شده است که عبارتند از :

1) مصونیت بخش شبانه روزی اوست .

2) به مقام شهدا راه یابد و مرگش مرگ عادی نخواهد بود و مانند شهدا عند ربهم یرزقون خواهد بود .

3) به جایگاه حقیقی انسانیت می رسد . 

4) به اوج تقرب به سوی خدا می رسد. 

5) به مقام شفیعان راه پیدا می کند.

6) فردوس که بهشت خاص است ، نصیب او می گردد.

7) هرگز درخود ضعف وحقارت نمی بیند.

8) به مقام شاکران دست یابد که مقامی بس عظیم است. 

نکته ی آخری که باید عرض شود این است که ما باید به این نکته توجه کنیم که تمام مواردی که برای اجر و پاداش در برابر خواندن این سوره و سور دیگر ذکر می شود ، منوط به این است که آدمی رو به سوی حق حرکت کنند و از این آیات به عنوان ریسمانی در جهت الهی شدن مدد گیرند .

آنانی که وزر و بار فراوان اعم از گناه کبیره و حق الناس و ...را به دوش می کشند ، درابتدا باید خود را به آب توبه غسل داده و آن گاه با استعانت از این ریسمان های الهی به سوی حق و رستگاری گام بردارند 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ الرَّحْمَنُ(الرحمن/1)
خداوند رحمان،
عَلَّمَ الْقُرْآنَ(الرحمن/2)
قرآن را تعليم فرمود،
خَلَقَ الْإِنْسَانَ(الرحمن/3)
انسان را آفريد،
عَلَّمَهُ الْبَيانَ(الرحمن/4)
و به او «بيان» را آموخت.
الشَّمْسُ وَالْقَمَرُ بِحُسْبَانٍ(الرحمن/5)
خورشيد و ماه با حساب منظمي مي‌گردند،
وَالنَّجْمُ وَالشَّجَرُ يسْجُدَانِ(الرحمن/6)
و گياه و درخت براي او سجده مي‌کنند!
وَالسَّمَاءَ رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِيزَانَ(الرحمن/7)
و آسمان را برافراشت، و ميزان و قانون (در آن) گذاشت،
أَلَّا تَطْغَوْا فِي الْمِيزَانِ(الرحمن/8)
تا در ميزان طغيان نکنيد (و از مسير عدالت منحرف نشويد)،
وَأَقِيمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ وَلَا تُخْسِرُوا الْمِيزَانَ(الرحمن/9)
و وزن را بر اساس عدل برپا داريد و ميزان را کم نگذاريد!
وَالْأَرْضَ وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ(الرحمن/10)
زمين را براي خلايق آفريد،
فِيهَا فَاكِهَةٌ وَالنَّخْلُ ذَاتُ الْأَكْمَامِ(الرحمن/11)
که در آن ميوه‌ها و نخلهاي پرشکوفه است،
وَالْحَبُّ ذُو الْعَصْفِ وَالرَّيحَانُ(الرحمن/12)
و دانه‌هايي که همراه با ساقه و برگي است که بصورت کاه درمي‌آيد، و گياهان خوشبو!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/13)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را تکذيب مي‌کنيد (شما اي گروه جن و انس)؟!
خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ كَالْفَخَّارِ(الرحمن/14)
انسان را از گل خشکيده‌اي همچون سفال آفريد،
وَخَلَقَ الْجَانَّ مِنْ مَارِجٍ مِنْ نَارٍ(الرحمن/15)
و جن را از شعله‌هاي مختلط و متحرک آتش خلق کرد!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/16)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
رَبُّ الْمَشْرِقَينِ وَرَبُّ الْمَغْرِبَينِ(الرحمن/17)
او پروردگار دو مشرق و پروردگار دو مغرب است!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/18)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
مَرَجَ الْبَحْرَينِ يلْتَقِيانِ(الرحمن/19)
دو درياي مختلف (شور و شيرين، گرم و سرد) را در کنار هم قرار داد، در حالي که با هم تماس دارند؛
بَينَهُمَا بَرْزَخٌ لَا يبْغِيانِ(الرحمن/20)
در ميان آن دو برزخي است که يکي بر ديگري غلبه نمي‌کند (و به هم نمي‌آميزند)!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/21)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
يخْرُجُ مِنْهُمَا اللُّؤْلُؤُ وَالْمَرْجَانُ(الرحمن/22)
از آن دو، لؤلؤ و مرجان خارج مي‌شود.
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/23)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
وَلَهُ الْجَوَارِ الْمُنْشَآتُ فِي الْبَحْرِ كَالْأَعْلَامِ(الرحمن/24)
و براي اوست کشتيهاي ساخته شده که در دريا به حرکت درمي‌آيند و همچون کوهي هستند!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/25)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
كُلُّ مَنْ عَلَيهَا فَانٍ(الرحمن/26)
همه کساني که روي آن [= زمين‌] هستند فاني مي‌شوند،
وَيبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ(الرحمن/27)
و تنها ذات ذوالجلال و گرامي پروردگارت باقي مي‌ماند!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/28)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
يسْأَلُهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ كُلَّ يوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ(الرحمن/29)
تمام کساني که در آسمانها و زمين هستند از او تقاضا مي‌کنند، و او هر روز در شأن و کاري است!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/30)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
سَنَفْرُغُ لَكُمْ أَيهَ الثَّقَلَانِ(الرحمن/31)
بزودي به حساب شما مي‌پردازيم اي دو گروه انس و جن!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/32)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
يا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَنْ تَنْفُذُوا مِنْ أَقْطَارِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ فَانْفُذُوا لَا تَنْفُذُونَ إِلَّا بِسُلْطَانٍ(الرحمن/33)
اي گروه جن و انس! اگر مي‌توانيد از مرزهاي آسمانها و زمين بگذريد، پس بگذريد، ولي هرگز نمي‌توانيد، مگر با نيرويي (فوق العاده)!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/34)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
يرْسَلُ عَلَيكُمَا شُوَاظٌ مِنْ نَارٍ وَنُحَاسٌ فَلَا تَنْتَصِرَانِ(الرحمن/35)
شعله‌هايي از آتش بي‌دود، و دودهايي متراکم بر شما فرستاده مي‌شود؛ و نمي‌توانيد از کسي ياري بطلبيد!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/36)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
فَإِذَا انْشَقَّتِ السَّمَاءُ فَكَانَتْ وَرْدَةً كَالدِّهَانِ(الرحمن/37)
در آن هنگام که آسمان شکافته شود و همچون روغن مذاب گلگون گردد (حوادث هولناکي رخ مي‌دهد که تاب تحمل آن را نخواهيد داشت)!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/38)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
فَيوْمَئِذٍ لَا يسْأَلُ عَنْ ذَنْبِهِ إِنْسٌ وَلَا جَانٌّ(الرحمن/39)
در آن روز هيچ کس از انس و جن از گناهش سؤال نمي‌شود (و همه چيز روشن است)!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/40)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
يعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِيمَاهُمْ فَيؤْخَذُ بِالنَّوَاصِي وَالْأَقْدَامِ(الرحمن/41)
مجرمان از چهره‌هايشان شناخته مي‌شوند؛ و آنگاه آنها را از موهاي پيش سر، و پاهايشان مي‌گيرند (و به دوزخ مي‌افکنند)!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/42)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
هَذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِي يكَذِّبُ بِهَا الْمُجْرِمُونَ(الرحمن/43)
اين همان دوزخي است که مجرمان آن را انکار مي‌کردند!
يطُوفُونَ بَينَهَا وَبَينَ حَمِيمٍ آنٍ(الرحمن/44)
امروز در ميان آن و آب سوزان در رفت و آمدند!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/45)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
وَلِمَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ جَنَّتَانِ(الرحمن/46)
و براي کسي که از مقام پروردگارش بترسد، دو باغ بهشتي است!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/47)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
ذَوَاتَا أَفْنَانٍ(الرحمن/48)
(آن دو باغ بهشتي) داراي انواع نعمتها و درختان پرطراوت است!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/49)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
فِيهِمَا عَينَانِ تَجْرِيانِ(الرحمن/50)
در آنها دو چشمه هميشه جاري است!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/51)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
فِيهِمَا مِنْ كُلِّ فَاكِهَةٍ زَوْجَانِ(الرحمن/52)
در آن دو، از هر ميوه‌اي دو نوع وجود دارد (هر يک از ديگري بهتر)!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/53)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
مُتَّكِئِينَ عَلَى فُرُشٍ بَطَائِنُهَا مِنْ إِسْتَبْرَقٍ وَجَنَى الْجَنَّتَينِ دَانٍ(الرحمن/54)
اين در حالي است که آنها بر فرشهايي تکيه کرده‌اند با آسترهائي از ديبا و ابريشم، و ميوه‌هاي رسيده آن دو باغ بهشتي در دسترس است!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/55)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
فِيهِنَّ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ لَمْ يطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَلَا جَانٌّ(الرحمن/56)
در آن باغهاي بهشتي زناني هستند که جز به همسران خود عشق نمي‌ورزند؛ و هيچ انس و جن پيش از اينها با آنان تماس نگرفته است.
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/57)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
كَأَنَّهُنَّ الْياقُوتُ وَالْمَرْجَانُ(الرحمن/58)
آنها همچون ياقوت و مرجانند!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/59)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
هَلْ جَزَاءُ الْإِحْسَانِ إِلَّا الْإِحْسَانُ(الرحمن/60)
آيا جزاي نيکي جز نيکي است؟!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/61)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
وَمِنْ دُونِهِمَا جَنَّتَانِ(الرحمن/62)
و پايين تر از آنها، دو باغ بهشتي ديگر است.
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/63)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
مُدْهَامَّتَانِ(الرحمن/64)
هر دو خرم و سرسبزند!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/65)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
فِيهِمَا عَينَانِ نَضَّاخَتَانِ(الرحمن/66)
در آنها دو چشمه جوشنده است!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/67)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
فِيهِمَا فَاكِهَةٌ وَنَخْلٌ وَرُمَّانٌ(الرحمن/68)
در آنها ميوه‌هاي فراوان و درخت خرما و انار است!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/69)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
فِيهِنَّ خَيرَاتٌ حِسَانٌ(الرحمن/70)
و در آن باغهاي بهشتي زناني نيکو خلق و زيبايند!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/71)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
حُورٌ مَقْصُورَاتٌ فِي الْخِيامِ(الرحمن/72)
حورياني که در خيمه‌هاي بهشتي مستورند!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/73)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
لَمْ يطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَلَا جَانٌّ(الرحمن/74)
هيچ انس و جن پيش از ايشان با آنها تماس نگرفته (و دوشيزه‌اند)!
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/75)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
مُتَّكِئِينَ عَلَى رَفْرَفٍ خُضْرٍ وَعَبْقَرِي حِسَانٍ(الرحمن/76)
اين در حالي است که بهشتيان بر تختهايي تکيه زده‌اند که با بهترين و زيباترين پارچه‌هاي سبزرنگ پوشانده شده است.
فَبِأَي آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ(الرحمن/77)
پس کدامين نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي‌کنيد؟!
تَبَارَكَ اسْمُ رَبِّكَ ذِي الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ(الرحمن/78)
پربرکت و زوال‌ناپذير است نام پروردگار صاحب جلال و بزرگوار تو!